Władza rodzicielska daje Ci możliwość decydowania o istotnych sprawach dziecka, w tym o jego leczeniu. Czy rozwód coś zmienia? Zgoda na leczenie dziecka – kto w razie konfliktu ma ostatnie słowo? Sprawdź, co możesz zrobić w sytuacji, gdy:
- razem z byłym małżonkiem macie prawo do decydowania o leczeniu wspólnego dziecka,
- nie możecie dojść w tej kwestii do porozumienia.
KIEDY DECYDUJESZ O LECZENIU DZIECKA?
Władza rodzicielska to zbiór praw i obowiązków, które przysługują Ci wobec swojego dziecka. Jednym z takich praw jest prawo do decydowania o leczeniu małoletniego. To rodzic – jako przedstawiciel ustawowy małoletniego – wyraża zgodę na leczenie dziecka. Należy jednak pamiętać, że rodzic ma również obowiązek dbania o stan zdrowia dziecka – wszystkie decyzje muszą być zatem podejmowane, biorąc pod uwagę jego dobro.
Rodzice z reguły mają pełną władzę rodzicielską. Można jej pozbawić lub ją ograniczyć między innymi w trakcie rozwodu. Prawo do decydowania o leczeniu małoletniego przysługuje Ci, jeżeli:
- nie pozbawiono Cię władzy rodzicielskiej lub
- nie ograniczono jej w ten sposób, że wyłączono prawo do decydowania o leczeniu dziecka.
ZGODA NA UDZIELENIE ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH
Na podstawie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta pacjentowi przysługuje prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody. Zgoda na leczenie dziecka to nie tylko prawo pacjenta, ale również obowiązek lekarza. Lekarz jest bowiem obowiązany uzyskać zgodę od pacjenta przed przystąpieniem do badania lub zabiegu medycznego. W przypadku zabiegu operacyjnego lub metody leczenia czy diagnostyki, która stwarza podwyższone ryzyko dla pacjenta, niezbędna jest zgoda pisemna.
Za pacjenta, który nie ukończył 16 r.ż., zgodę wyraża jego przedstawiciel ustawowy – najczęściej jest to rodzic (choć może to być również inny opiekun prawny, a w wyjątkowych okolicznościach – opiekun faktyczny). Pacjent małoletni, który ukończył 16 lat ma prawo do wyrażenia sprzeciwu co do udzielenia świadczenia zdrowotnego, pomimo zgody przedstawiciela ustawowego. Innymi słowy, małoletnie dziecko nie może samodzielnie wyrazić zgody na leczenie. Do momentu ukończenia przez niego 16 r.ż. w zakresie jego leczenia decyzje podejmują rodzice. Po ukończeniu 16 r.ż. niezbędna jest tzw. zgoda kumulatywna – czyli zgoda wyrażona zarówno przez przedstawiciela ustawowego (rodzica), jak i małoletniego.
Zgoda kumulatywna na leczenie dziecka = zgoda na leczenie wyrażona przez przedstawiciela ustawowego (rodzice) + brak sprzeciwu małoletniego powyżej 16 r.ż.
KONFLIKT RODZICÓW W ZAKRESIE WYRAŻENIA ZGODY NA LECZENIE
Rozwód rodziców może zmienić sytuację w kwestii tego, który rodzic wyraża zgodę na leczenie dziecka. Jeżeli oboje macie pełną władzę rodzicielską, oboje będziecie o tym decydować.
Rozwód może utrudnić współdecydowanie o leczeniu dziecka, jeżeli rodzice pozostają w konflikcie. Co w sytuacji, gdy nie zgadzasz się z Twoim (byłym) małżonkiem w zakresie decyzji o leczeniu dziecka? W takim wypadku wymagane jest zezwolenie sądu opiekuńczego. Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie, a w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. Możesz zatem wystąpić z wnioskiem do sądu o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka.
Wydanie zezwolenia na poddanie zabiegowi leczniczemu przez sąd opiekuńczy może mieć miejsce nie tylko wtedy, gdy jesteście po rozwodzie. Udzielenie świadczenia zdrowotnego będzie wymagało zgody sądu opiekuńczego między innymi, gdy:
- Ty wyrażasz zgodę na leczenie, lecz nie robi tego Twój partner, który jest ojcem dziecka (lub odwrotnie; dotyczy to zarówno pozostawania w związku małżeńskim, jak również w separacji czy po prostu w związku partnerskim);
- Ty wyrażasz zgodę na leczenie, lecz nie robi tego Twój były małżonek (lub odwrotnie; dotyczy sytuacji, gdy jesteście już po rozwodzie);
- udzielacie zgody na leczenie dziecka, lecz małoletni powyżej 16 r.ż. zgłasza sprzeciw;
- niemożliwe jest skontaktowanie się z przedstawicielem ustawowym (np. rodzicem).
Podkreślenia wymaga, że lekarz może udzielić świadczenia zdrowotnego już w momencie, gdy jedno z rodziców wyraziło zgodę na leczenie dziecka, a stanowisko drugiego jest mu nieznane. Nie ma wtedy obowiązku poszukiwać drugiego rodzica i kontaktować się z nim, aby uzyskać również jego zgodę.
MOŻLIWOŚĆ PODJĘCIA DZIAŁAŃ PRZEZ LEKARZA
Jak już zostało wspomniane – rodzice muszą podejmować decyzje o istotnych sprawach dziecka zgodnie z jego dobrem. W przypadku, gdy nie wyrazicie zgody na leczenie, lekarz sam może zwrócić się do sądu opiekuńczego, który wydaje zezwolenie na wykonanie zabiegu leczniczego. Wniosek swój musi uzasadnić i wskazać, czemu w tej konkretnej sytuacji leczenie małoletniego jest konieczne. Należy podkreślić, że dotyczy to sytuacji, w której podjęcie natychmiastowych działań nie jest niezbędne.
W sytuacjach nagłych, gdy zdrowie lub życie dziecka jest zagrożone, lekarz ma prawo przeprowadzić leczenie bez zgody pacjenta (w tym również bez zgody przedstawicieli ustawowych dziecka czy sądu). Zgoda na leczenie dziecka nie jest wtedy potrzebna. Rozwód rodziców nie będzie w takich wypadkach przeszkodą. O zaistniałej sytuacji lekarz będzie musiał jednak poinformować sąd opiekuńczy.
__________________
Jeżeli przydały Ci się te informacje, zapoznaj się również z innymi wpisami na blogu:
